Türk zeytinyağı sektörü, 2022/2023 sezonunda elindeki 500 bin tonun üzerindeki zeytinyağını katma değere dönüştürmek için ihracata ağırlık vermişken, dökme ve varilli ihracata getirilen 20 sent fonla karşı karşıya kaldı. 19 Temmuz 2023 tarihli Resmi Gazete’de yer alan 7391 Sayılı Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı ile zeytinyağı ihracatına fon kesintisi getirildi. Karar ile dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında, kg başına 20 sent Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu kesintisi yapılacağı bildirildi.
“Serbest piyasa ekonomisi sürsün”
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği (EZZİB) Yönetim Kurulu, yayımladığı açıklamayla, zeytinyağı ihracatındaki fon kesintisine tepki gösterdi. Türkiye’nin elindeki zeytinyağı varlığının hem iç piyasaya hem de ihracata yetecek seviyede olduğunun altını çizilen açıklamada, fon kararına karşı çıkarken, zeytinyağı sektöründe serbest piyasa ekonomisi şartlarının devam etmesi gerektiğini savundu.
Açıklamada, ihracatçıların maliyetlerini yüzde 6 artıracak fon kararının yanlış olduğunun altını çizdi ve bir an önce kaldırılmasını istedi. EZZİB Yönetim Kurulu yaptığı açıklamada; “Türkiye 2022/23 sezonuna 50 bin ton zeytinyağı stoğuyla girdi.
Rekoltemizde 421 bin ton olarak hesaplandı. Afrin’den gelen 30 bin ton zeytinyağı dikkate alındığında 501 bin ton bir zeytinyağı varlığımız oluştu. 190 bin ton iç tüketim, 150 bin ton ihracatımız olacağını öngördüğümüzde, yeni sezona 160 bin ton stokla gireceğiz. Türkiye’nin zeytinyağı arzında panik olmasını gerektirecek bir durum söz konusu değil” tespitinde bulunuldu.
“İhracatta gerileme yaşanıyor”
Zeytinyağı fiyatlarında da artışlar olduğu ifade edilen EZZİB açıklamasında , “Türk zeytinyağı ihracatçıları olarak, 2022-23 sezonunun 8 aylık döneminde 124 bin 791 ton ihracat gerçekleştirdik. İhracatın aylık seyrinde zaten düşüş yaşanıyor. Sezon sonunda ihracatımız 150 bin ton seviyesinde kalacaktır. Önümüzdeki sezonda fiyatlar geri gelmeye başlarsa bugün zeytinyağı ihracatına getirdiğimiz fon nedeniyle pişmanlık yaşarız” denildi.
“Rekolte çok düşük olmayacak”
EZZİB açıklamasında, 2023/24 sezonunda dünya genelinde zeytinyağı rekoltesinde düşüşler olacağı yönündeki tespitlerin çok gerçekçi olmadığı ifade edildi. Açıklamada şöyle denildi: “İspanya’da 1 milyon tonun üzerinde rekolte beklentisi var. İtalya 450 bin ton, Tunus 250-300 bin ton, Portekiz 200 bin ton, Suriye 200 bin, Yunanistan 150-200 bin ton rekolte öngörüyor. Dünyada bu fiyat artışları nedeniyle 1 milyon ton tüketim düşüşü gündeme gelebilir. Günümüzdeki fiyatlar üreticinin ürününün katma değerli olarak değerlenmesi için fırsatlar sunuyor. Bu ortamda ihracata fon getirmek yanlış bir karar, ihracatın önünü kesmek mantıklı değil.”
